Met het ontslaan van "de verantwoordelijke" zijn we er niet volgens mij. Want dan komt er iemand op die plek die jarenlang dit voorbeeld gevolgd heeft. Dit probleem zit veel dieper dan een enkele bestuurder of directeur die een of meerdere faux pas heeft begaan. Ontslaan heeft geen enkel effect op de organisatie.
Veel meer is het mijns inziens een cultuurprobleem: jarenlang zijn winsten op korte termijn, gebrek aan transparantie en bokitogedrag de norm geweest. Als bedrijven en politiek niet gaan inzien dat de maatschappij - en dus de norm waar tegen men gehouden wordt- al veranderd is en dat dit nieuw gedrag vereist, dan gaan ze keihard onderuit. Precies waar men al die tijd bang voor is geweest en wat men met het oude gedrag probeerde te voorkomen. Nieuwe leiders zijn gericht op duurzaamheid, transparantie en voorbeeldgedrag. Dat los je niet in een keer op, maar wel met een verandering van denken en dus een verandering van cultuur. Er zullen dus nieuwe incentives en KPI's op het nieuwe gedrag opgesteld moeten worden.

Beste Bert, dank voor je leuke column.

In aansluiting daarop zou ik willen meegeven dat er mijns inziens meer aan de hand is dan falende bestuurders. Het lijkt te zijn, dat naarmate de complexiteit toeneemt en/of de impact van voorstellen hoger wordt, organisaties in hun competenties, kwaliteit van toezicht, riskmanagement en kwaliteit van het omringende management niet meegroeien.

Ik vraag me daarom af of In de betreffende cases, de "countervailing powers" van de CFO of de Raad van Commissarissen wel aanwezig zijn geweest? Ik vermoed van niet.

Het komt mij voor dat we toch ook te maken hebben met een aantal gevallen waarin een sterke bestuurder zwak management om zich heen heeft verzameld. Als die bestuurder het zicht op de risico's niet meer heeft, dan gaat het vanzelf op enig moment fout.

Jij pleit voor sterkere bestuurders, ik zou graag willen pleiten voor een verdere verzwaring van de (externe) toezichthouders en het interne kader. Minder macht bij de directeur (ter voorkoming van zonnekoningengedrag), meer macht bij zijn MT. Meer controle door RvC of RvT. Daar zijn competente mensen voor nodig.

De vraag is: Waarom falen deze bestuurders? Je geeft zelf een deel van het antwoord: Er is te weinig toezicht. Maar het gaat niet alleen om toezicht, het gaat om zichtbaarheid, van het dagelijks opereren en gedrag. Als ik de vergelijking mag maken met de krijgsmacht: Wat een generaal doet en denkt, zijn zichtbaarheid, hoe hij dagelijks opereert en contact onderhoudt met zijn mensen, dat bepaalt zijn succes. Dat wordt niet bepaald door besluitvorming in een commandopost of bestuurstafel.

Bestuurders die hun eigen wereld creëren en geen contact hebben met de soldaat, (lees de werknemer, de hardwerkende nederlander etc.) die kunnen we toch makkelijk aanwijzen en de deur wijzen?

Dank voor de reacties. Even oppassen dat we in onze procedurele inkadering van bovenstaande gevallen het zicht niet kwijt raken.

Waar het me om gaat is dat we mensen verantwoordelijk stellen die verantwoordelijk zijn. En daarop actie ondernemen. En dan niet één persoon slachtofferen, maar alle betrokken personen in de mallemolen van de verantwoordelijkheid. Vooral ook omdat er wel een paar bestuurders zijn die het woord 'verantwoordelijkheid' graag in de mond nemen als het om hun medewerkers gaat. Op wie de schuld maar al te vaak wordt afgeschoven.

Maar er is meer. Opvallend is dat media bovenop de politiek zitten, om toch vooral maar niets te missen van dat wat daar gebeurt. Veel moeilijker dringen ze door in de besturen van organisaties, die ook veel voorzichtiger worden beschreven. En mensen in de organisaties houden natuurlijk hun mond, begrijpelijk want je hebt zomaar een stempel en daarmee de dreiging van ontslag te pakken.

Willem Mastenbroek schreef enige jaren geleden een scherp betoog onder de titel 'Het zorgschandaal', dat de praktijken laat zien van zo'n bestuur. (http://www.managementsite.nl/1528/overheidsmanagement/zorgschandaal.html)

Er zijn een heleboel goede bestuurders, daarover geen misverstand, maar er zijn er toch ook een boel die er een potje van maken. En dat kan allemaal maar gezellig doorgaan, totdat een of andere parlementaire enquete het zieltogende karakter van het een of ander weer blootlegt.

Zelf heb ik voor de grap een conceptje ontwikkeld, snel opgeschreven, wat een einde moet maken aan deze praktijken. Als iemand het serieus met mij wil uitwerken houd ik me warm aanbevolen. Er mag nog iets meer humor in! (http://www.jongebazen.nl/verandermanagement/nieuw-fris-managementconcept-wat-is-2100-punky-management)