Als voormalig lid en voorzitter van de jury die het managementboek van het jaar in voorgaande jaren heeft mogen bepalen, wil ik een korte reactie geven op de column waarin door Mark Nijssen een lobby wordt gevoerd voor meer boeken over structuur. Dat alleen al is een opmerkelijk feit. Soortgelijke pleidooien ben ik nog nooit tegengekomen. De nood moet wel erg groot zijn in het 'structuurkamp'. Boeken die het predikaat 'managementboek van het jaar' zijn, moeten grensverleggend, ter zake kundig, goed geschreven, dito uitgevoerd én van Nederlandse origine zijn. Helaas ben ik in die verschillende jaren als jurybeoordelaar maar weinig boeken over organisatiestructuur tegengekomen die hiersaan voldoenn. Het al enige jaren geleden door Strikwerda geschreven en door jou genoemde boek 'Van unit-management naar multi-dimensionele organisaties' vormde hierop een uitzondering (hoewel ook dit boek moeilijk verteerbare kost was, maar het was tenminste wel vernieuwend). Verder ben ik in al die jaren niet een boek over organisatiestructuur tegengekomen waarvan ik dacht 'dat is het'. Veel boeken herkwauwen oude modellen - die jij trouwens ook keurig opsomt - of komen niet verder dan het beantwoorden van vragen naar afstemmings- en coordinatieproblemen in organisaties. Jij probeert die vragen ook met je studenten te beantwoorden en dat is mooi. Maar het is natuurlijk wel oerklassieke stof. Daar ligt ook het voornaamste probleem van structuurboeken: terwijl de wereld om ons heen in rap tempo verandert en gangbare organisatiestructuren in nóg sneller tempo eroderen en aan betekenis verliezen, komen de meeste auteurs niet verder dan het opdienen van oude kost. Voor vernieuwende inzichten op het ontstaan van netwerkachtige configuraties en samenwerkingsverbanden moet men met alle permissie niet bij de strcutuurdenkers zijn, maar bij de Menno Lantings van deze wereld. Een shortlist is niet een obligate lijs die voor elk wat wils biedt. Ik zou zeggen, zet je aan het schrijven Mark en verras ons. De deadline voor de volgende shortlist is pas in november!

Logisch,

Mark heeft een punt. Structuur is blijkbaar niet sexy maar verdient meer aandacht en Hans heeft ook een punt want er is niet veel aanbod op dit onderwerp. Dat laatste is overigens logisch want waar geen vraag heerst, is meestal ook weinig aanbod.

Overigens, vind ik een aanvullend interessante vraag: Hoe komt het dat er zo weinig aandacht voor structuur is?

Mag ik iets van mijn eigen ervaring op dat gebied vertellen?
Twee jaar terug publiceerde ik een artikel over “Wat Ronald Koeman niet wist en veel managers niet weten! Hoe ziet een succesvolle opvolgingsstrategie eruit?” (het artikel is nog terug te halen op Slagkrachtmanagement.nl). Het antwoordt op die vraag is een en al structuur, denken in structuur. De reactie op dit artikel was wisselend. Van enthousiast, “moet ik daarop letten? Dat wist ik niet”, tot, “jajaaa, Koos kan het mooi vertellen maar er zit natuurlijk veel meer achter”.
De sociaal psycholoog Louis de Swaaf en de organisatie adviseur Theodoor Caplow verdienen de eer de grondleggers te zijn van de theorie die ik presenteerde. Beide zijn structuur denkers uit de jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw. Hun werk is in Nederland te weinig bekend.

Ik concludeer dat onbekend ook hier onbemind maakt en dus zou het inderdaad geen kwaad kunnen als de jury iets meer aandacht schenkt aan structuur in organisaties. En dat is veel meer dan het harkje. Hoewel, ook daaraan mag meer aandacht mag worden besteed. Hoeveel hedendaagse managers kennen de structuur die lijdt tot de antagonistische <a href="http://www.managementsite.nl/39343/strategie-bestuur/cooperatief-crisistijd-cooperatieve-vereniging.html" target="_blank" rel="nofollow">coöperatie</a>? Of hoeveel managers kunnen uitleggen waarom de structuur van een tweehoofdige directie gegarandeerd in 90% van de gevallen tot problemen lijdt zonder dat dit aan de betrokken personen kan worden geweten?

Anderzijds concludeer ik ook dat mensen en managers graag iets geheimzinnigs zien of vermoeden in een situatie van falen. Iets in zo’n situatie dat ze niet kunnen benoemen of aanraken maar wat er vast achter zit dat het fout ging. Ik denk dat dit te maken heeft met het excuus voor eigen tekortkomingen. Als ons falen niet helder kan worden uitgelegd en wordt veroorzaakt door duistere (onder de tafel afspelende) factoren dan ben ik verontschuldigd voor dat falen.

De waarheid is dat in de structuur van een situatie veel meer informatie kan worden gevonden dan nu gebeurt en dat veel meer verklaringen voor het falen van mensen en organisaties kan worden uitgelegd vanuit een onvoldoende bij de situatie passende structuur. Dat betekent ook dat situaties kunnen verbeteren zonder dat hiervoor massale en grootse veranderingen noodzakelijk zijn. Dat dit te weinig gebeurt en dat veel managers niet in deze kennis en kunde zijn en worden opgeleid is ronduit een tekortkoming van ons allen.

Daarom ondersteun ik Mark zijn betoog. SVP meer aandacht voor structuur in organisaties in het onderwijs en in management boeken.