Hoe het machtsspel mens en bedrijf beschadigt

Cases · Columns

Voormalig president-directeur van Numico Hans van der Wielen beschrijft hoe in NL tussen banken, politiek en grote bedrijven het spel om poen en prestige gespeeld wordt.

Onder de kop: 'Eurocrisis, Angelsaksisch versus Rijnland, rol en kosten van het financiele systeem, toezicht en politieke durf cq competentie.' komt  van der Wielen met een uitgebreide briefwisseling en andere documenten die hij op internet onder de naam 'Blauwbaai' vrijgeeft. (Blauwbaai is inmiddels van internet verdwenen)

De Numico casus

De Numico casus krijgt de meest aandacht. Zo beschrijft Van de Wielen uitgebreid hoe Bennink een crisis bij Numico heeft geregisseerd.

Ik citeer uit Blauwbaai:

'Van Veen geeft een duidelijk inzicht in het ontstaan van de crisis na het aantreden van Bennink. Hij geeft aan dat, d...

Lisa van de Bunt
Beste Willem,

De zaak ligt iets genuanceerder: Van der Wielen werd destijds niet voor niets net als Van der Hoeven "zonnekoning" genoemd. Met de aankoop van vitaminegiganten in de VS heeft hij zijn hand ernstig overspeeld. Om nu de vermoorde onschuld uit te hangen gaat veel te ver.
Overigens een prachtige illustratie van wat in de Telegraaf zaterdag 26 oktober j.l te lezen was onder de titel "De Topman als Alfamannetje én Kop van Jut, Weerloos zonder Macht", iets wat ingewijden natuurlijk allang wisten: CEO's vereenzelvigen zich zo met hun rol dat ze nadien niets meer waard zijn. Als lichtend voorbeeld haalt de auteur Rijkman Groenink aan die tot zijn ongenoegen nu weer in het nieuws is vanwege de TV Serie "de Prooi". Als over dit onderwerp veelgevraagd expert wordt Manfred Kets de Vries geciteerd o.m. over Raden van Commissarissen: zij moeten ook het boetekleed aantrekken, leiders van vroeger, slecht geïnformeerd en gemanipuleerd. Eén van de lessen: omring je als CEO met kritische lieden en niet (uitsluitend) met jaknikkers, wijd je behalve aan je functie aan andere dingen zoals kunst en cultuur etc.
Willem Mastenbroek
Pro-lid
Beste Lisa

Zonnekoninggedrag! Bestuurders raken erin gevangen - niet luisteren, weerstand elimineren, je omringen met vazallen - dat is het vaste patroon. Wanbestuur ligt op de loer: Verspilling van bedrijfsmiddelen, luxueuze hoofdkantoren, uitbundig declaratiegedrag. Ook zakkenvullerij sluipt naderbij: louche transacties, geknoei met cijfers.

Het patroon is bekend en voorspelbaar. Het gemak waarmee bestuurders in zo'n patroon kunnen wegglijden ook. Zijn bestuurders en toezichthouders hierop bedacht? Ik vraag mij af hoe vaak in boardrooms hierover gepraat wordt en welke afspraken er gemaakt zijn om waakzaam te zijn en bij de eerste signalen maatregelen te nemen.

"Welnee; is bij ons niet nodig; ben je gek, je moet elkaar natuurlijk wel kunnen vertrouwen, we hebben hier prima mensen rondlopen."

‘Wanbestuur’ grijnst, ‘Bestuurlijke Wijsheid’ druipt af!
Lex van Haarlem
Mooi gezegd, Willem: "Bestuurlijke wijsheid druipt af". Afdruipen hier overigens niet te verwarren met pontificaal aftreden (zoals bijvoorbeeld bij de RABO-bank).
Loek Wijchers
Beste Willem en Lisa,

Het is mij allemaal veel te gemakkelijk om met vingers te wijzen. Daar is de materie veel en veel te complex voor. Als je naar blauwbaai.be gaat dan zul je zien dat er zoveel informatie staat en dat je zeer goed ingevoerd moet zijn in deze materie, vooral hoe banken werken en welke cijfers relevant zijn, dat een oordeel geven vrijwel niet mogelijk is. Daar zul je zeer veel tijd in moeten steken en bekend zijn met financiele instellingen (lees banken), beurzen, deals, politiek, strategie en noem maar op.
Zelf heb ik Hans van der Wielen kortgeleden bij toeval persoonlijk gesproken. Meer dan 3 uren. En dan nog wil ik niet zomaar een oordeel geven.
Wat ik wel weet is dat ik erg getroffen ben door het persoonlijke verhaal van Hans en de emoties die meespelen als je in een dergelijke situatie terecht komt. Hoe het ook zij; Numico was zijn "baby". Zoveel is wel duidelijk geworden aan mij.
En wie gaat vrijwillig ervoor zorgen dat 'zijn baby" in gevaar komt. Niemand toch?
Wat ik hooguit zou adviseren is dat het hoog tijd is om een "beschermingsconstructie" op te werpen bij CEO's. Voordat je het weet ga je mee in een wereld van, zoals Willem Mastenbroek schrijft, poen en prestige, pracht en praal.
En als je eenmaal in een roes leeft (en vele CEO's zitten in die roes) en alles wat je doet in goud lijkt te veranderen dan is het zaak dat anderen jou er stevig op wijzen dat je met je benen op de grond moet blijven staan. In feite de rol van de RvC, maar daar is inmiddels ook al veel over te vertellen en met name de rol die zij (niet) spelen.

Loek Th.R. Wijchers
Honorair vennoot Holland Consulting Group
Willem Mastenbroek
Pro-lid
Beste Loek

Dat bij Numico meerdere grote ego’s in een machtsstrijd verwikkeld raakten, lijkt mij duidelijk. Ook Van Veen, de CFO, deed mee en laten we Bennink niet vergeten. Bennink claimt de redder van Numico te zijn. Hij was de CEO die Numico verkocht aan Danone. Nog een wonder dat hij niet verkozen werd tot manager van het jaar. Onlangs weer een ‘huzarenstukje’. De berichtgeving daarover stelt mij niet gerust: http://www.ftm.nl/exclusive/jan-bennink-de-masterblenders-numico-strijdtoneel/

Wat ik bedoel is dat mensen die in zo’n positie komen onvermijdelijk het risico lopen gevangen te raken in ‘Zonnekoninggedrag’. Dat heeft te maken met het netwerk van macht en afhankelijkheid waarin ze functioneren. Je wordt continu bevestigd door de mensen om je heen. Terwijl de verleiding om bedrijfsmiddelen aan te wenden voor nog grotere persoonlijke glorie zich aandient. Gedrag en karakter zijn je relaties!

Onheil is te voorkomen. Alleen moet men er wel voor openstaan. Sommigen hebben overal lak aan. ‘Ikke, Ikke, Ikke’ en ‘De Buit Binnen Halen’ moeten zegevieren. Als daar niet tegen opgetreden wordt dan vallen er vroeg of laat brokken.
Dik Brouwmeester
Beste Willem,
Intussen is Nederland door de lange reeks van schandalen, toestanden, onthullingen en wat al niet, verworden tot een land waar corruptie, vriendjespolitiek, cliëntelisme en fraude net zo gangbaar is geworden als in de landen waar we zo graag naar mogen wijzen.

Ik geloof niet dat de hoge dames en heren dit echt door hebben, maar het is funest voor het vertrouwen van de gewone mensen, die gewoon mogen werken voor een laag of middeninkomen, maar ook belasting moeten betalen, 'participeren' en stemmen.
Jos Immers
Mooi verhaal en uiteraard zonder einde. Wat ik lees is graaierij in wat voor vorm dan ook en dat wordt op vele manieren uitgelegd om straatjes schoon te vegen. De complexiteit ten top met als uitkomst onbeschadigde graaiers die verder gaan functioneren.

De constatering is dat er miljarden holle, nietszeggende en onfunctionele woorden gebruikt worden en veel omzet genereren.

Complexiteit is groot, ondoorzichtelijk en gaat steeds weer anders uitgelegd worden.

Narigheid genereert veel praatwerk. Hebben de praters geen boter op het hoofd? Wat als het allemaal prima gaat lopen? Ik heb het verhaal van de VDL Groep gelezen en herkende de eenvoud, het weinige praatwerk en inzicht dat een bedrijf kan verstevigen. Minder woorden en functioneler dan vele andere bedrijven. Lees de reacties en herken de belangen.

Zolang er iets te verdienen valt staat eigen belang voorop. Het huidige systeem versterkt het eigen belang. Het systeem wijzigt uitsluitend als het gezamenlijk belang wordt versterkt. Is er een gezamenlijk belang?

Een maakindustrie is hard nodig in Nederland. Het zet mensen die de kunst van het praten niet onder de knie hebben aan het werk. Deze mensen zijn nu het produkt van de praters. Ze zitten vaak thuis en raken bekneld in het moeten innemen van kennis. Een systeem vol lege, holle woorden.

Wijsheid zit in de beweging. Het woord is de ondersteuner. Producten het gedeelde succes.

Meer over Corporate governance