interessante trend, en vooral de link die gelegd wordt naar paradigma shift in leiderschap, van beheersing naar aanbrengen van samenhang, bezieling (klopt dat?) , vertrouwen en betekenis geven( klopt dat?) ; op zich ook duidelijke trends, zeker waar de wereld zo onvoorspelbaar lijkt en organisaties steeds aan ( moeten) passen

Beste Iris,
Mooi is inderdaad dat de complexiteitstheorie een dieper inzicht biedt in de redenen wáárom zaken als het vergroten van de diversiteit, het vergroten van de mate van zelfsturing, het verbeteren van de kwaliteit van de relaties (en daarmee het vertrouwen) de effectiviteit van organisaties vergroot. Dat werken met bezieling en het geven van betekenis daar inderdaad mee te maken hebben kun je goed terugvinden in het derde boek, "The Soul at Work".
Vriendelijke groet,
Coert Visser

Geachte heer Visser,

In 1996 ben ik afgestudeerd op het evalueren van spelsimulaties in verandertrajecten.
Hierbij heb ik de complexiteits (chaos) theorie gebruikt om een nieuw evaluatiemodel te introduceren.

Ik ben erg blij dat er nu eindelijk serieuse en positieve aandacht aan de theorie wordt gegeven; ik hoop
er wat nuttigs mee te doen (bij mijn huidige werkgever/ -it and business consultancy)

Graag zou ik op de hoogte willen raken van meerdere bronnen ohgv de complexiteitstheorie.
Misschien is er ook een netwerk van??

Met vriendelijke groet,

Sjoerd van Loon.

Ten aanzien van de titel "Harnessing complexity" dat door de recensent werd vertaald als benutten van complexiteit zou deze mogelijk door de auteurs anders bedoeld zijn. Harnessing heeft vooral de betekenis van iets in zijn greep krijgen, of meer letterlijk: het (trek)dier voor de wagen spannen. Het is daarmee waarschijnlijk paradoxaal of ironisch bedoeld. Het meest wezenlijke kenmerk van complexiteit en chaos is immers dat het zich niet laat intomen en beheersen. Daarentegen is het wezenskenmerk van managen alles zoveel mogelijk te willen beheersen. Hier worden twee dingen die elkaar principieel zouden uitsluiten met elkaar verbonden (De titel is daarmee een oxymoron). Aangezien complexiteit en chaostheorie zijn wat ze zijn, is het het item "management" dat zich zal moeten aanpassen. Management is lange tijd vooral gebaseerd op lineaire planning. Het is derhalve tijd voor een nieuwe term die het hanteren van talrijke losse eindjes omvat.

Beste Robert,
Weer wat geleerd....
Heb jij een suggestie voor een alternatief voor 'management'?
Coert Visser

Dag Sjoerd,
Op internet kun je veel aardige links vinden over de complexiteitstheorie. Wat er in Nederland precies te koop is, weet ik niet. Wellicht kunnen andere lezers helpen jouw vraag te beantwoorden?
Coert Visser

Beste Coert,

Ik ben ook al enige tijd op zoek naar een nieuwe term voor
"management" waarbij de (naam)vlag de nieuwe lading dekt. Maar dit betekent
dat eerst een communis opinio moet bestaan over wat het nieuwe exact
inhoudt. In de tijd gezien zijn wij nog niet zover, omdat wij nu
pas kennis maken met de eerste grote verschuivingen en ons hierover
verbazen zonder de ware aard van de impact te kennen. Kortom het
is nog te complex voor ons om het goed te kunnen definieren. Waarschijnlijk
gaat het om een nieuw uit te vinden woord waaraan de juiste betekenis moet worden
toegekend om breed en blijvend te worden geaccepteerd. Iets voor een prijsvraag of een internetdiscussiegroep?

PS.
In retrospectie: de term "Management" is dacht ik afgeleid uit het oud Italiaans
en heeft oorspronkelijk te maken met het houden van paarden, vglk: manege.
Groet,
Robert Vlek

Beste Coert,

Ik ben het geheel met je conclusie eens. Mijn homepage is geheel aan het onderwerp van Chaos en Complexiteit gewijd. Zie derhalve: http://www.fractal.org

Met vriendelijke groeten,
Jules Ruis

Hoi Jules,
Ik zal je website bekijken. In ruil heb ik deze website voor je: http://www.chaosforum.com/. Wellicht ook interessant.
Groeten,
Coert Visser

Goede & prikkelende recensie. Hopelijk is dit één van de aanwijzingen dat organisatiekunde en complexiteitstheorie en zelforganisatie (een vak dat door een collega en mij aan de VU wordt gegeven) naar elkaar toe groeien.

Beste Fred,
Helemaal mee eens.
Groeten,
Coert Visser

PS website van het vak zelforganisatie:
http://www.cs.vu.nl/~zos

Buitengewoon lezenswaardige boekbeschrijvingen met een benadering die m.i. grote toekomst heeft. Ga ik zeker wat van lezen. Aleen jammer dat ik niet kon doorklikken naar boekbeschrijving van uitgever of Internet-winkel.

Klaas E. Meijer,
concernadviseur Organisatie en Informatievoorziening,
gemeente Haarlem

Geachte heer Meijer en andere geinteresseerden in complexiteitstheorie,

Hierbij alsnog links naar de betreffende boeken:

<a href="http://www.amazon.com/exec/obidos/ASIN/0684867176/o/qid=992012381/sr=2-1/ref=aps_sr_b_1_1/102-6124665-9841733">Harnessing complexity</a>
Nederlandse vertaling van Harnessing complexity is pas verschenen onder de titel Complexiteit in organisaties (ISBN 9043003549)

<a href="http://www.amazon.com/exec/obidos/ASIN/0070014000/qid=992012533/sr=1-2/ref=sc_b_2/102-6124665-9841733">The Complexity Advantage</a>

<a href="http://www.amazon.com/exec/obidos/ASIN/0684843846/o/qid=992012843/sr=2-2/102-6124665-9841733">The soul at work</a>

Vriendelijke groet,

Langzaam sijpelt chaos en complexiteitstheorie het bedrijfsleven binnen. De woorden 'chaos' en 'complexiteit' zijn helaas vaak al voldoende om talloze zoekers naar prettig veranderen of managen op de kast te jagen. Dat is jammer want deze theorie betekent een revolutie in het organisationele denken. Descartes en zijn scheiding lichaam/geest is dood. De manager of consultant is voortaan deel van het proces. Dat betekent dat jezelf ook zult moeten veranderen, wil in je omgeving iets veranderen. Voortaan ben je deel van het proces en daarbij geldt de volgende stelregel: DE MEESTE CHAOS WORDT VAAK VEROORZAAKT DOOR MENSEN DIE (GOEDBEDOELEND) AAN HET ORDENEN SLAAN.
Meer informatie over complexiteit is te vinden op www.chaosforum.com.
Enkele organisatie's die op een of andere manier gebruik maken van chaostheorieën in hun werk zijn: Overmars organisatie advies bureau, Foolservice (organisatie vitaliseringsbureau), DOL Drama Op Locatie (interactief evenementen en trainingsbureau), FHV/BBDO (bekend van Goos Geursen) e.a.

Over complexiteitstheorie is een interessant nieuw boek verschenen: Facilitating Organization Change: Lessons From Complexity Science, door Edwin Olsen en Glenda Eoyang (2001). In begin van het boek beschrijven de auteurs wat de complexiteitstheorie inhoudt.

Centraal in de complexiteitstheorie staan de zogenaamde 'complexe adatieve systemen'. Een poging om hun beschrijving kort samen te vatten: wat is een complex adaptief systeem? Olson en Eoyang leggen uit dat binnen een een complex adaptief systeem zeer veel verschillende soorten spelers ('agents') bij elkaar gehouden worden door één of andere cohesieve kracht (een 'container') en constant met elkaar in interactie zijn op uiteenlopende manieren (deze interacties noemen de auteurs 'transforming exchanges').

Binnen een complex adaptief systeem is sprake van een bepaalde mate van zelf-organisatie. Dit zelf-organiserende karakter van de agents in een complex adaptief systeem (zoals de menselijke interacties in een grote organisatie) leidt tot verrassende effecten/fenomenen, zoals 1)non-lineaire verandering: kleine gebeurtenissen, acties en interacties kunnen leiden tot dramatische effecten die het hele systeem beinvloeden en 2) het ontstaan van zogenaamde 'emergent properties', eigenschappen van het systeem die de afzonderlijke onderdelen niet bezitten (zie bijvoorbeeld de menselijke hersenen: hersencellen bezitten geen bewustzijn, maar het menselijke brein wel). Deze fenomenen maken dat het binnen een complex systeem vaak moeilijk of zelfs onmogelijk is om gebeurtenissen te begrijpen en voorspellen, laat staan om ze te beheersen. De uitdaging is om de elforganiserende patronen van de organisatie te laten aansluiten op de dynamiek van de organisatie-omgeving (door container, verschillen en interacties te beinvloeden).

Deze zienswijze wijkt nogal drastisch af van de heersende zienswijze waarbij er vanuit gegaan wordt dat de organisatie-ontwikkeling goeddeels beheersbaar en planbaar is, dat organisatieverandering top-down kan worden aangestuurd (zie
strategische planning, budgettering, carrièreplanning, etc.).

Olson en Eoyang bescrijving in hun boek hoe zij organisatieverandering volgens de uitgangspunten van de complexiteitstheorie vorm geven en hoe deze aanpak afwijkt van de traditionele aanpak. Zij vatten de belangrijkste
kenmerken van hun veranderaanpak als volgt samen: 1) Achieve change through connections between agents (instead of trying to control the change top-down), 2) Adapt to uncertainty (instead of trying to use predictable stages of development), 3) Allow goals, plans, and structures to emerge(instead of depending on clear and detailed plans or goals), 4) Amplify and value difference (instead of always directly focusing on consensus), 5)
Create self-similarity (instead of difference between levels), 6) Regard success as a matter of fit with the environment (instead of focusing on one dimensional success measures).

Het is wel lastig om dit boek zo kort samen te vatten. Dus geinteresseerde verandermanagement consultants kunnen het wellicht het beste kopen. Dit boek is in mijn ogen een heel aardige mix van theorie, case beschrijvingen (korte) en praktische methoden/instrumenten die je als adviseur kunt inzetten in werkconferenties e.d.(sommige zijn erg leuk en handig). In mijn ogen is dit een van de eerste boeken die complexiteitstheorie zo praktisch behandelt.

Coert Visser
Management & Career Consultancy
www.m-cc.nl

Referenties:
<a href="http://www.complexOD.com">www.complexOD.com</a>
<a href="http://www.amazon.com/exec/obidos/ASIN/078795330X/qid=1002380957/sr=2-1/ref=sr_8_3_1/104-2172379-9358341">Facilitating Organization Change: Lessons From Complexity Science</a>

Beste Coert,

Ik dank je voor de beschreven recensies. Ik ben het met je eens: met name 'Soul at work' raakt de kern van het chaosdenken. Graag wil ik aan het belang van Relaties nog de meer klasssieke dimensies van Tijd en Ruimte toevoegen. Binnen die afbeelding van de werkelijkheid kunnen we de 'Science of Complexity' ne geleidelijk volwassen gaan noemen.
Nogmaals mijn complimenten voor je compacte recensie. Erg goed.

Jules Ruis
www.fractal.org

De complexiteitstheorie is nog niet weg. In een net verschenen boek, THE ORIGIN OF WEALTH, beschrijft McKinsey consultant de opkomst van de zogenaamde complexity economics. Het begin van het boek gaat in op de fundamentele fouten in de traditionele benadering van economie. Deel twee gaat in op het alternatief dat een complexiteitsbenadering (die sterk leunt op inzichten uit de evolutieleer) kan bieden. Deel drie gaat vervolgens in op implicaties voor wetenschappers, bedrijven en maatschappijen.

The Origin of Wealth is zonder meer een indrukkend boek. Zie David Creelman's korte bespreking op www.managementsite.com