Hoe een verwaarloosde organisatie elk veranderinitiatief neutraliseert

Cover stories

Veel leidinggevenden willen hun organisatie of team klantgerichter, wendbaarder en ondernemender maken. Populaire veranderinitiatieven zoals scrum, zelfsturing, holacracy, semco style, lean, worden dan hiervoor ingezet. De verandering komt enthousiast op gang, maar na een tijdje ‘dooft’ de gewenste verandering weer uit. Wat blijkt? De organisatie is er niet aan toe. Er kan dan sprake zijn van verwaarlozing, waardoor dergelijke initiatieven ‘vakkundig’ geneutraliseerd worden.

Een recent voorbeeld uit de praktijk toont hoe verwaarlozing eruit kan zien:

Leen Schaap, de commandant van de brandweer Amsterdam-Amstelland, was afgelopen week op NPO radio 1. In 2016 kreeg deze oud-politiecommissaris de taak om de macho mannencultuur bij de brandweer om te gooien. Hij kon rekenen op veel tegenwerkin...

David van Valkenburg
Lid sinds 2020
Boeiend stuk en mooie reflectie op een aantal herkenbare zaken in organisaties. Ik vraag me af of de metafoor ouder-kind hierin wel effectief is. In mijn optiek is dat een van de fundamentele weeffouten die ook in verwaarloosde organisaties een rol speelt. Het gaat er juist om dat we als weldenkende volwassenen met elkaar samenwerken en op die manier de hygiene op orde brengen. Hoe zien jullie dat?
Nico Wortel
Lid sinds 2019
Duidelijk stuk. David, je zou eens iets over kindermishandeling kunnen lezen, dan wordt het stuk nog duidelijker. Het gaat dan om ontregelde gezinnen, waarin kinderen zich bijvoorbeeld gedwongen voelen om ouderschapstaken over te nemen. Of, vaker, waarbij de kinderen ontremd zijn en onaanvaardbaar gedrag vertonen terwijl de ouders maar op de bank zitten zonder in te grijpen. Bij zo'n gezin moet de hulpverlener eerst de diverse individuen hun eigen rol weer laten spelen, daarna kan de ontwikkeling weer verder gaan. Zo dus ook met een verrotte organisatie. Ja, een duidelijk stuk, complimenten!
Lenette Schuijt
Leuk artikel, Simon, en ontzettend herkenbaar.
Ik heb de indruk dat verwaarloosde organisatie vrij vaak voorkomen bij de overheid of semi-overheid. De voorbeelden die je noemt zijn allemaal uit de non profit. Ik vermoed dat dat komt doordat daar dikwijls een cultuur bestaat waarin mensen elkaar niet als volwassenen aanspreken: leidinggevenden corrigeren niet en grijpen zelden in ("want het zijn toch professionals?") en de medewerkers genieten van de ruimte & vrijheid, maar verzuipen en verdwalen zonder echte richting.
Herken jij dit ook?
Christel de Vos
Lid sinds 2019
Goed stuk en herkenbaar, vooral in organisatie waar lange dienstverbanden normaal zijn (vaak non-profit/ overheid). Het gebruik van de gezinsmetafoor (ouders en kinderen) laat vooral zien dat dit kan leiden tot onvolwassen gedrag en dat er patronen insluipen die lastig te verwijderen zijn omdat er sprake zou zijn van 'een slechte opvoeding'. Vanuit de TA (Transactionele Analyse) kijk je dan o.a. naar de dramadriehoek en hoe volwassen gedrag wordt gemeden omdat men de eigen verantwoordelijkheid niet wil, kan of hoeft te nemen. Door in de "Volwassen" staat te gaan communiceren en werken wordt het mogelijk de "Ouder- Kind" relatie te doorbreken. Het is vaak een eye opener voor managers om met deze metafoor te werken omdat ze zich realiseren dat ze inderdaad hun medewerkers als een kind behandelen en dan verbaasd zijn als er onvolwassen gedrag terug komt. Het bewust en zichtbaar maken creëert de mogelijkheid de metafoor los te laten en volwassen met elkaar om te gaan. Net als het loslaten van je kind omdat hij/zij de leeftijd heeft volwassen te zijn, zal dat heel wat voeten in aarde kunnen hebben.
Manou Doutrepont
Verhelderend. Deze situaties komen ook in de profit sector voor. De leidinggevenden geven hun leiderschap op. Medewerkers vervreemden van de organisatie en zoeken informele leiders. Vakbonden kunnen de situaties ombuigen tot een "closed shop" (zij nemen het gezag over van de werkgever en beheren de werkvloer - zonder verantwoordelijkheid). Zonder moedige bedrijfsleider een hopeloze zaak. Zie ook het boek van Lammers. "Organiseren van bovenaf en van onderop".
Zeer herkenbaar en goed geschreven stuk. Jarenlange verwaarlozing in organisaties is naar onze mening de grootste reden voor een bedrijfscrisis en vaak daaropvolgend faillissement als er niet tijdig wordt ingegrepen. Ook snel groeiende organisaties lopen aanzienlijke risico's op verwaarlozing.

Meer over Verwaarlozing en organisatierot