Uit mijn hart gegrepen. Het oplossen van de vraagstukken waar we voor staan is inderdaad voor een heel groot deel een 'adventure'.

T.S. Kuhn heeft hier nog veel diepgaander onderzoek naar gedaan met zijn boek "Structure of Scientific revolutions".

Dit principe zou ook hoognodig eens op het Coronabeleid moeten worden toegepast.
Hoewel: de wetenschappelijk inzichten zijn er al.
Die moeten alleen nog worden toegepast....
Ook een blinde vlek, maar van een iets andere soort.

Betreft management zal dit misschien een prima artikel zijn. De miskarakterisering van hoe wetenschap werkt is echter bedroevend. Evidence-based betekent namelijk volstrekt niet dat wetenschap primair uitgaat van het bestaande. Er is geen grotere eer te behalen voor een wetenschapper dan door aan te tonen dat een bestaande theorie niet voldoet en door vervolgens een betere theorie voor te stellen. Dat is waar Nobelprijzen mee verdiend worden. Evidence-based betekent wel dat juist de nieuwe theorie een verklaring moet geven voor bestaande en nieuwe waarnemingen. Einstein's relativiteitstheorie bood bijvoorbeeld een sluitende verklaring voor een aantal waarnemingen die niet strookten met de bestaande theorie van Newton, waaronder afwijkingen in de baan van de planeet Mercurius en tot dan toe onverklaarde metingen van de lichtsnelheid.

Misschien moeten we eens stoppen met het overdadig gebruik van dikdoenerige metaforen in management-artikelen. Een goed verhaal heeft geen metafoor nodig. En geen metafoor is beter dan een rammelende metafoor.

Dank Martin, ook bij dit soort columns is een peer-review waardevol en zet het aan tot verder exploreren van het onderwerp.

De trigger voor de column is inderdaad vooral om tegengewicht te bieden tegen de evidence-based benadering in mijn vakgebied van management en organisatieontwikkeling. Sommige van mijn collega's zijn een evidence-based inquisitie begonnen, op basis van een zelfbedachte waarheidspiramide, waarbij ze andere collega's diskwalificeren als ze gebruik maken van methoden die te laag in de pyramide staan. Ik denk dat dat schadelijk en onwenselijk is. Ik besefte na inzending van mijn column dat de woorden "management" en "organisatie" er niet in voorkwamen. Die nuance had het wellicht wat minder "dikdoenerig" gemaakt, denk ik?

Een andere nuance waar minder plek voor was in een column van maximaal 800 woorden is inderdaad dat de evidence-based benadering, zoals omschreven in het Einstein voorbeeld, een gedateerde eind 19e eeuwse wetenschappelijke benadering is. Het is interessant dat de aangehaalde serie "Genius" ook verteld over die periode dat de Nobelprijzen worden geïntroduceerd en wat dat doet met de wetenschappers. Ineens valt er heel veel eer te verdienen met wetenschappelijke doorbraken, de druk om te presteren neemt toe, wetenschappers worden zo rocksterren en publieke figuren.

De serie hint daarmee wellicht op een fenomeen dat in de afgelopen 15 jaar pijnlijk aan het licht kwam, namelijk dat te veel wetenschappelijke claims, bijvoorbeeld in medicijnen en in psychologie, niet reproduceerbaar zijn. Je schrijft "Er is geen grotere eer te behalen voor een wetenschapper dan door aan te tonen dat een bestaande theorie niet voldoet en door vervolgens een betere theorie voor te stellen." Deze publicatie en prestatiedruk wordt juist genoemd als 1 van de oorzaken van deze nog steeds actuele "replicatie-crisis" in de wetenschap. Met Diederik Stapel als pijnlijk voorbeeld. Prestatie lijkt daarmee belangrijker dan waarheid. Onderzoekster Anne Scheel publiceerde deze week daar nog een artikel over met de laatste inzichten. (https://psyarxiv.com/8w2sd/)

Beide benaderingen, de evidence-based en de prestatie-gedreven benadering, hebben schaduwkanten en lijken ons, mijns inziens, op deze manier niet dichter bij de waarheid te brengen. Er is behoefte aan een Einstein-achtige paradigma-doorbraak. Mijn hoop is daarbij gevestigd op het gedachtengoed van natuurkundige en filosoof David Bohm, die uitgaat van het principe "the observer is the observed". Oftewel, er is geen objectieve waarneming mogelijk. Hoe we een waarneming ook beschrijven, we voegen er altijd iets van onze eigen "mental models" aan toe. De beste manier om iets beter te begrijpen is daarom in dialoog met elkaar, zo een steeds breder perspectief creërend op wat je denkt waar te nemen. En om het verhaal mooi rond te maken nog de toevoeging dat Einstein Bohm betitelde als zijn "spirituele zoon".

Dank Jan, voor het attenderen op T.S. Kuhn! Mijn interesse is gewekt, zeker nadat ik diezelfde dag in een podcast nogmaals de naam hoorde. Daar ga ik me eens in verdiepen.

Dank Jaap, voor het hart onder de riem. Iets waar ik zelf houvast aan heb is het verschil tussen gecompliceerde vraagstukken (een vliegtuig bouwen, een lineair en logisch vraagstuk, met voldoende kennis uit het verleden lukt het) en complexe vraagstukken (non-lineair, pas na stap 1 weet je wat stap 2 is, kennis uit het verleden is geen garantie).

De complexe vraagstukken vragen inderdaad om avontuur. Zelforganiserende teams, die in het avontuur snel kunnen zien wat er nodig is, is daarvoor een mooie ontwikkeling.