Kunnen we de toenemende complexiteit aan!

Cover stories

Er is een grote onhandigheid in het begrijpen en hanteren van dé complexiteit. Het heeft de gedaante van een vreemde kracht waar we niet tegen opgewassen zijn. Er zijn meer van die ‘krachten’. Dé verandersnelheid, dé onvoorspelbaarheid, dé digitale revolutie. Al deze krachten maken deel uit van dezelfde ontwikkeling.

In Het is zo complex… Ammehoela beschrijf ik hoe de verwarring over deze ontwikkeling een trefzekere respons verhindert en allerlei vormen van charlatanerie en misbruik mogelijk maakt.

Dit artikel laat zien dat zich in de dagelijkse praktijk reeds allerlei constructieve en trefzekere oplossingen aandienen.

Laat u niet van de wijs brengen

Neem de internationale concurrentie tussen honderden zo niet duizenden bedrijven waarvan v...

L.J. Lekkerkerk
Lid sinds 2019
Hoe kan je 'complexiteit' meten?
Is er een eenduidige meeteenheid voor (zoals voor lengte, massa, temperatuur enz. zie het 'Système International dÚnités')?
Of blijft het wat kwalitatiever: de complexiteit van/voor ASML is groter dan die van/voor Ansjepansje muziek (ZZP-er te Nijmegen die muziekles aan jonge kinderen geeft)? Hebben we het over interne complexiteit van een organisatie (bijv. door een functionele structuur) of over complexiteit in de omgeving/in de samenleving of over de relatie tussen binnen en buiten?
Wie interne complexiteit wil aanpakken, hierboven 'anders organiseren' genoemd, kan putten uit de moderne sociotechniek als denkkader en ontwerpgereedschap voor een simpele structuur met complexe functies.
Anna Kogut
Ik ben benieuwd wat u vindt van het Cynefin model? Het verschil kunnen duiden tussen simpel, ingewikkeld en complex (en chaotisch) is voor velen een eye-opener. Hoe te handelen in het ene domein (ingewikkeld) is totaal anders dan in het andere domein (complex). Vanuit hier kan men dan ook andere, betere resultaten verwachten. Mvg
Guus Cruts
Beste Hans,

Ik vond daarover wel iets op Wikipedia, maar dat maakt het er niet eenvoudiger op helaas:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Complexiteit

Maar ik kan me zo voorstellen dat als een proces wordt opgedeeld in 10 deelprocessen, waarvan er 5 ook nog eens worden opgesplits in 20 subdeelprocessen, dat dan daarmee de zaak complexer wordt.
Willem Mastenbroek
Auteur
Beste Hans

Ik denk dat er best wat te tellen valt, Bijvoorbeeld: het aantal samenwerkingsrelaties met andere organisaties en de frequentie van de interacties met de aangesloten organisaties. Ook de lengte van de afhankelijkheidsketens. Want ieder aangesloten bedrijf gebruikt weer leveranciers, onderaannemers en dienstverleners (logistiek, ICT, etc.) om goed te kunnen leveren. Binnen organisaties valt er ook genoeg te tellen.
Het soort interacties zijn ook belangrijk. Als de interactie mis gaat, hoe groot is dan het afbreukrisico. Om dat meetbaar te maken is ook wel wat te verzinnen.

Maar waarom zou je willen meten als het bewijs zo overstelpend is en de effecten ervan zich zo duidelijk opdringen. Wordt dit niet het ‘Water is nat’ type onderzoek.

Sommige organisaties zijn ongetwijfeld minder ingebed in zo’n netwerk van afhankelijkheden. Mijn betoog is dan minder van toepassing. ‘Minder’ want leveranciers die wel volop in zo’n netwerk functioneren en onverwachte concurrenten maken de luwte waarin ze functioneren tot schone schijn.

Leuk dat je de sociotechniek vermeldt. Een experiment met autonome taakgroepen bij PTT/KPN al jaren geleden, conform het denken van De Sitter, was een van mijn eerste ervaringen met anders organiseren.
Jan van Bon
Lid sinds 2019
Volkomen correct verhaal. Het zal echter weinig opleveren zolang het gros van de leveranciers hun verdienmodel op complexiteit baseren. Er is gelukkig hier en daar hulp voor wie niet weet hoe je daar aan moet ontsnappen. Zie bv wat de Stichting SURVUZ doet in het kader van het ontwikkelen van nieuwe aanpakken. Mega-reductie van complexiteit :-)
Willem Mastenbroek
Auteur
Beste Gus

De in Wikipedia behandelde systeem-theorie helpt mij niet. Lollig vond ik nog wel het volgende tekstje. ‘Een eenvoudige definitie van complexiteit is de tijd die iemand nodig heeft om iets te begrijpen.’
Dit verschaft ongetwijfeld veel troost aan iedereen die er nog niets van begrijpt.

Het is niet voor niets dat ik in mijn vorige column ‘Complexiteit… Ammehoela’ ervoor pleit om de toenemende complexiteit te ‘vermenselijken’ door de veranderingen in de menselijke netwerken van machts- en afhankelijkheidsrelaties te benoemen. Met dit perspectief bouw ik voort op het werk van Norbert Elias https://nl.wikipedia.org/wiki/Norbert_Elias Elias beschrijft, met behulp van historisch materiaal, hoe veranderingen in gedrag samengaan met veranderingen in de ‘configuraties’. D.w.z. de menselijke netwerken van machts-en afhankelijkheidsketens.

Bij veranderingen zo divers als ‘de ontwikkeling van onderhandelen’ https://www.managementsite.nl/onderhandelen-emotiemanagement of ‘de evolutie van organisaties’ https://www.managementsite.nl/discipline-verantwoordelijkheid-zelforganisatie-innovatief-organiseren heb ik veel aan dit perspectief gehad.
Willem Mastenbroek
Auteur
Beste Anna

Ik kom het Het Cynefin model niet tegen als een belangrijk hulpmiddel. Een van de redenen is dat het lastig blijft om een situatie goed te categoriseren. Wat voor de een complex is, is voor de ander ingewikkeld of chaotisch; of zelfs al simpel. De remedie is: Zoek de oplossing die aansluit op het probleem en niet de oplossing die past in het model. Anders blijf je bezig met analyse en discussie over het juiste type probleem terwijl het probleem blijft liggen. In mijn vorige bijdrage ‘Het is zo complex… Ammehoela’ beschrijf ik hoe sommigen daar graag misbruik van maken.

Meer over Complexiteit versus eenvoud in organisaties